استرس و اضطراب چه تاثیری بر روی اعضای بدن می‌گذارند؟
برای اینکه بدانید چرا بیماری‌های روان‌تنی ایجاد می‌شوند، ابتدا باید بدانید که استرس و اضطراب چه تاثیری بر روی اعضای بدن شما می‌گذارند. فشارهای عصبی، بسیاری از اعضای بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهند که در ادامه مقاله توضیح خواهیم داد.
پوست و مو
اغلب افراد زمانی که دچار استرس، اضطراب و عصبانیت می‌شوند، اخم می‌کنند و با حالت فشرده و با گارد بسته می‌نشینند. این حالت، باعث ایجاد چین و چروک‌های پوستی می‌شوند. همچنین استرس و اضطراب بر روی غدد پوستی که وظیفه ترشح چربی را بر عهده دارند، تاثیر منفی می‌گذارند و ترشح چربی را کاهش می‌دهند، در نتیجه پوست خشک و پرجوش می‌شود.
ترشح هورمون کورتیزول
در شرایط استرس‌زا، هورمون کورتیزول ترشح می‌شود تا فشار خون، ضربان قلب و آهنگ تنفس بیشتر شوند و شخص بتواند از شرایط استرس‌زا، خود را نجات دهد. اگر شخص به صورت مداوم دچار استرس و اضطراب شود و مدام هورمون کورتیزول در او ترشح شود، بالا بودن مداوم فشار خون، ضربان قلب و آهنگ تنفس برای او آسیب‌رسان خواهد بود و همچنین سیستم ایمنی فرد نیز کاهش پیدا خواهد کرد.
قلب و عروق
در بخش قبلی توضیح دادیم که شرایط استرس‌زا، فشار خون و ضربان قلب را بالا می‌برد. اگر شخص ناراحتی قلبی، انسداد عروق و یا فشار خون بالا داشته باشد، حتی اگر تحت درمان دارویی باشد، تحت شرایط استرس‌زای شدید، ممکن است سکته کند.
حافظه
استرس کم تا حدودی برای حافظه مفید است، چون هورمون ملاتونین که باعث خواب‌آلودگی می‌شود را کاهش می‌دهد و قند خون را بالا می‌برد تا مغز بیشتر و بهتر بتواند کار کند. این دو، در هنگام امتحان یا انجام کار مهمی که باعث استرس شده، باعث می‌شود شخص خواب‌آلوده نباشد و تمرکز کافی برای انجام کار را داشته باشد، اما اگر استرس بسیار شدید و طولانی مدت باشد، باعث کاهش حافظه می‌شود. به همین دلیل است که برخی از افراد در هنگام امتحان، ناگهان مطالبی که یاد گرفته بودند را فراموش می‌کنند.
دستگاه گوارش
استرس بر دستگاه گوارش نیز تاثیر منفی می‌گذارد. برخی از افراد در شرایط استرس‌زا، دچار رفلاکس معده، درد معده، اسهال یا یبوست می‌شوند. همچنین در این شرایط، حرکات روده کند می‌شود و ترشحات کیسه صفرا کاهش می‌یابند.
سیستم اسکلتی-عضلانی
استرس باعث دردهای پراکنده در نقاط مختلف بدن می‌شوند، مثل درد در ناحیه زانو، سر، پیشانی، کتف و شانه، گردن و کمر.
غدد درون‌ریز
استرس و اضطراب، ترشحات غدد درون‌ریز را نیز مختل می‌کنند. ممکن است عادت ماهیانه شخص نامنظم شود، در مادران ممکن است ترشح شیر کاهش یابد و تعریق را افزایش دهد.
جریان خون
در هنگام استرس، بدن جریان خون را بیشتر به سمت قلب، ریه‌ها و ماهیچه‌‍‌های دست و پا هدایت می‌کند و جریان خون سایر اندام‌ها مثل کلیه، کبد و معده کم می‌شود. بنابراین اگر استرس مزمن باشد، اندام‌هایی که خون به آنها کم می‌رسد، دچار آسیب می‌شوند.
اکثر افراد در طول زندگی دچار استرس و اضطراب می‌شوند. این موضوع بسیار طبیعی است و زمانی مشکل‌ساز می‌شود و باعث بیماری‌های روان‌تنی می‌شود، که استرس و اضطراب مزمن و شدید باشد. همانطور که در بخش قبلی مقاله توضیح دادیم، فشار عصبی مزمن، به اکثر اندام‌های بدن آسیب می‌رساند و عملکرد بدن را مختل می‌کند. برای اینکه استرس و اضطراب شما کاهش یابد و به بدن‌تان آسیب نرساند، می‌توانید از روانشناسان بالینی رادیو عشق کمک بگیرید.
انواع بیماری‌های روان‌تنی (سایکوسوماتیک)
- اختلالات گوارشی مثل زخم معده، رفلاکس اسید معده، یبوست، اسهال، کاهش جذب مواد مغذی در بدن و سندرم روده تحریک‌پذیر
- اختلالات قلبی-عروقی مثل افزایش فشار خون، گرفتگی و انداد رگ‌ها، بالا رفتن احتمال حمله قلبی یا سکته
- دردهای اسکلتی-عضلانی مثل درد کمر، شانه، گردن و سردرد
- اختلالات تنفسی مثل تنگی نفس، احساس خفگی یا سنگینی در قفسه سینه و آسم
- مشکلات تیروئیدی (پرکاری تیروئید)
- اختلال تغذیه‌ای مثل پرخوری عصبی و کم‌اشتهایی عصبی
تفاوت بیماری‌های جسمانی و سایکوسوماتیک چیست؟
بیماری‌های جسمانی، در آزمایشات، سونوگرافی، ام آر آی و چکاپ‌های کلی قابل تشخیص هستند اما بیماری‌های سایکوسوماتیک با هیچ آزمایش و چکاپی قابل تشخیص نیستند چون منشاء روحی و روانی دارند.
درمان بیماری‌های سایکوسوماتیک
این بیماری‌ها به دو روش قابل درمان هستند:
مشاوره
همانطور که توضیح دادیم، منشاء و علت بیماری‌های روان‌تنی، تنش، اضطراب و در کل فشارهای روحی و روانی است. بنابراین برای درمان این بیماری‌ها، باید استرس و اضطراب و مشکلات روحی و روانی درمان شوند تا دردها و مشکلات جسمانی نیز رفع شوند. روانشناس به شما کمک می‌کند تا بتوانید از طریق راهکارهایی، استرس و اضطراب را کاهش دهید و بتوانید با مشکلات روزمره، با روش درست و مناسب‌تری دست و پنجه نرم کنید تا دچار بیماری‌های جسمانی و استرس مزمن نشوید.
دارو درمانی
برای کاهش استرس و اضطراب، در کنار مشاوره، از داروهایی برای کاهش تنش‌های روحی و روانی نیز استفاده می‌شود. دارو فقط باید توسط روان‌پزشک تجویز شود.
تاثیر تغییر سبک زندگی بر کاهش بیماری‌های روان‌تنی
قطعا بسیاری از جنبه‌های سبک زندگی، بر استرس و اضطراب تاثیر منفی می‌گذارند و آنها را تشدید می‌کنند. در ادامه توضیح می‌دهیم که کدام جنبه‌هایی از سبک زندگی را لازم است تغییر دهید و اصلاح کنید تا به آرامش و صلح درونی برسید، و همچنین دردها و مشکلات جسمانی‌تان را حل کنید.
از مصرف مواد مخدر و یا مشروبات الکل خودداری کنید
سوءمصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی، باعث افزایش تحریک‌پذیری و حساسیت شخص می‌شوند. یکی از مواردی که لازم است تغییر دهید و ترک کنید، مصرف مواد مخدر و یا مشروبات الکلی است. برای ترک آن، می‌توانید از روانشناسان بالینی رادیو عشق کمک بگیرید. به جای عادت‌های اشتباه و ناسالم، رفتارهای دیگری که سالم‌تر هستند را جایگزین کنید و به روش درست، استرس و اضطراب‌تان را تخلیه کنید.
ورزش کنید
را ترشح می‌کند. این هورمون‌ها استرس و اضطراب را کاهش می‌دهند و حال‌تان را خوب می‌کنند. سعی کنید هر روز چند دقیقه ورزش یا پیاده‌روی کنید.
تغذیه سالم داشته باشید
تغذیه و ویتامین‌ها نیز در کاهش استرس و اضطراب مفید و موثر هستند. از مصرف زیاد غذاهای سرخ کردنی و فست فودها، خودداری کنید و به جای آن، غذاهای خانگی سالم، سبزیجات و سالاد را جایگزین کنید. اگر ویتامین‌ها و مواد مغذی مورد نیاز به بدن‌تان برسد، خلق و خو و شرایط روحی و روانی‌تان نیز بهبود پیدا می‌کند.
از شرایط استرس زا سعی کنید دوری کنید
اگر دوستانی دارید که مدام با افکار منفی، به شما تنش وارد می‌کنند، سعی کنید از آنها دوری کنید یا به حرف‌هایشان بی‌توجه باشید. اگر محیط کار ناسالمی دارید که مدام آنجا استرس و اضطراب دارید، اگر می‌توانید محل کارتان را تغییر داده و در جایی مشغول به کار شوید که کمتر اذیت شوید
بیماری‌های روان‌تنی (سایکوسوماتیک) ناشی از تنش‌های روحی و روانی (استرس، اضطراب و یا افسردگی) ایجاد می‌شوند. این تنش‌های روانی، بر روی سیستم ایمنی بدن، قلب و عروق، ریه‌ها و دستگاه تنفسی و دستگاه اسکلتی-عضلانی شخص تاثیر منفی می‌گذارند. علائم بیماری‌های روان‌تنی عبارت‌اند از: آسیب به دستگاه گوارشی (یبوست، اسهال، رفلاکس اسید معده و درد معده)، مشکلات تنفسی (تنگی نفس، احساس خفگی یا سنگینی در قفسه سینه و آسم)، دردهای اسکلتی-عضلانی (سردرد، درد پاها، شانه، کمر و گردن) و مشکلات قلبی-عروقی (انسداد رگ‌ها، سکته یا حمله قلبی). در افراد مختلف، بیماری‌های سایکوسوماتیک بر روی نواحی و بخش‌های مختلفی از بدن تاثیر منفی می‌گذارند. تفاوت بین بیماری‌های جسمانی و روان‌تنی این است که، بیماری‌های جسمانی از طریق آزمایشات و چکاپ‌ها قابل تشخیص هستند، اما بیماری‌های روان‌تنی به دلیل اینکه منشاء روحی و روانی دارند، با آزمایشات و چکاپ‌های جسمانی، قابل تشخیص و علت‌یابی نیستند. برای درمان بیماری‌های روان‌تنی، باید استرس و اضطراب یا افسردگی درمان شوند. درمان این موارد، از طریق مشاوره و دارو درمانی انجام می‌شود. البته تغییر و اصلاح سبک زندگی نیز در کنار مشاوره، بسیار اهمیت دارد. کارهایی که باید برای اصلاح سبک زندگی‌تان انجام دهید، شامل این موارد هستند: ترک مواد مخدر یا مصرف مشروبات الکلی، ورزش کردن یا پیاده‌روی، پیروی از تغذیه سالم، دور شدن از شرایط استرس‌زا یا افراد سمی و منفی، نگران نبودن برای مسائل جزئی و کم‌اهمیت و یاد گرفتن مهارت حل مسئله. اگر شما نیز از بیماری‌های روان‌تنی رنج می‌برید، می‌توانید برای درمان آنها از دکتر لطفی فر کمک بگیرید.
